Araç Mahrumiyet Bedeli Alabileceğinizi Biliyor Muydunuz ?
Hukuki Gündem: Trafik Kazası Mağdurları Dikkat! Araç Mahrumiyet Bedeli Hakkınızı Biliyor Musunuz?
Trafik kazası sonucu aracı hasar gören ve tamir sürecinde aracını kullanamayan vatandaşlar için önemli bir tazminat hakkı gündemde: Araç Mahrumiyet Bedeli (halk arasında "Yatır Parası" veya "İkame Araç Bedeli" olarak da bilinir). Pek çok kişi bu hakkından haberdar olmasa da, hukuki destekle bu tazminatı talep etmek mümkün.
Araç Mahrumiyet Bedeli Nedir ve Nasıl Talep Edilir?
Araç Mahrumiyet Bedeli, kusurlu bir fiil (genellikle trafik kazası) nedeniyle aracı hasar gören ve bu hasarın onarımı süresince aracından yoksun kalan kişinin, ulaşım ihtiyacını karşılamak için aynı niteliklere sahip emsal bir aracı kiralama bedeli üzerinden hesaplanan zararıdır.
Önemli Noktalar:
- Kiralama Şartı Yok: Yargıtay kararları uyarınca, mağdurun tamir sürecinde araç kiralamış olması ve buna dair fatura sunması zorunlu değildir. Benzer bir aracın piyasa rayiç günlük kiralama bedeli üzerinden tazminat hesaplanır.
- Kusur Durumu: Tazminat talep edebilmek için kazada tamamen kusurlu olmamak gerekir. Eğer kısmi kusurunuz varsa, tazminat miktarınız kusur oranınız kadar indirilebilir.
- Kimden Talep Edilir? Genellikle kazada kusurlu olan sürücüden, araç sahibinden veya işleteninden talep edilir. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) genel olarak bu dolaylı zararı karşılamasa da, kusurlu taraf sorumludur. Kasko poliçelerinde ise ikame araç teminatı bulunabilir.
- Hesaplama: Tazminat, aracın tamirde kaldığı makul gün sayısı ile emsal aracın günlük kiralama bedeli çarpılarak bulunur. Bu süre hasarın niteliğine göre bilirkişilerce belirlenir.
- Zamanaşımı: Türk Borçlar Kanunu'na göre, genel zamanaşımı süresi kaza tarihinden itibaren 2 yıldır.
Avukatlık Hizmetinin Önemi
Araç mahrumiyet bedeli talep süreçleri, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren karmaşık adımlardan oluşur. Alanında uzman bir avukat ile çalışmak, hak sahiplerinin bu süreçte yaşayabileceği hak kayıplarını en aza indirir.
- Doğru Hesaplama ve İspat: Avukatlar, Yargıtay içtihatlarına uygun olarak makul onarım süresini ve emsal araç bedelini doğru bir şekilde tespit ederek, tazminat talebinin ispatlanması için gerekli evrakları (kaza tutanağı, eksper raporu, servis faturası vb.) hazırlar.
- Yasal Süreç Yönetimi: Sigorta şirketlerine ve kusurlu taraflara yapılacak yazılı başvurular (ihtarname, KEP), ödeme yapılmaması durumunda açılacak dava veya icra takibi süreçlerinin yürütülmesinde profesyonel destek sağlar.
- Görevli ve Yetkili Mahkeme: Talebin niteliğine göre Asliye Hukuk Mahkemeleri, Asliye Ticaret Mahkemeleri veya Tüketici Mahkemelerinde açılacak davalarda doğru mahkemeyi belirler ve süreci etkin yönetir.
- Arabuluculuk: Sigorta şirketlerinden (özellikle kasko) talep edilen durumlarda zorunlu olan arabuluculuk süreçlerini yönetir.
Hukukçular, kazaya karışan ve aracı tamirde kalan tüm vatandaşların, bu tazminat hakkını kullanmak için zaman kaybetmeden hukuki danışmanlık almalarını tavsiye ediyor. Araç mahrumiyet bedeli, mağduriyetin giderilmesi ve adaletin sağlanması adına önemli bir hukuki güvencedir.
DAVA; davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı müvekkilinin ... plakalı aracın sahibi olduğunu,23/04/2024 tarihinde ... ili ... ilçesinde ... plakalı araç ile maddi hasarlı trafik kazası meydana geldiğini, kazada ... aracın sürücüsünün tam ve asli kusurlu olduğunu, dava konusu 23/04/2024 tarihli kaza sonucu müvekkiline ait araçta fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik KDV hariç 43.324,94 TL hasar oluştuğunu, ... plakalı aracın sürücüsünün meydana gelen kazada %100 kusurlu olup; TBK madde 49 uyarınca kusuruyla müvekkiline verdiği zararlardan sorumlu olduğunu, nitekim davalı sürücünün trafik kurallarını ihlal etmek suretiyle gerçekleştirdiği haksız fiille vekil edenin uğradığı hak mahrumiyeti arasındaki illiyet bağının mevcut delillerle açıkça ortada olduğunu, aracın maliki şirketin kendi kusuru gibi sorumlu olduğunu, müvekkilinin kaza gerçekleşmeden önce her gün aracını kullanmakta, sahibi olduğu şirkete kayıtlı olan bu araçla ticari işlerini gördüğünü, ancak müvekkilinin bu kaza sebebiyle araçsız kaldığı süre boyunca aracını kullanamadığından hayatının oldukça olumsuz etkilendiğini, işinde (alçı, boya sıva inşaat vb.) sürekli kullandığından işine gidecek araç bulamadığından işlerinin aksamış olup müvekkilinin mağduriyeti söz konusu olduğunu, bu nedenle araç mahrumiyeti belirlenerek işbu mahrumiyetin giderilmesi gerektiğini, açıklanan ve mahkemece resen göz önüne alınacak nedenlerle;davanın kabulü ile kaza tarihi olan 23/04/2024 tarihinden itibaren işleyecek ticari reekont avans faizi, aksi kanaatte yasal faizi ile 100,00 TL (Fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik belirsiz alacak olarak) hak mahrumiyeti tazminatının davalıdan alınarak davacı müvekkiline verilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP; Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; 23.04.2024 tarihinde ... plakalı müvekkili şirkete ait araç ile davacıya ait ... plakalı araç arasında maddi hasarlı trafik kazası gerçekleştiğini, gerçekleşen kaza neticesinde davacının aracından yoksun kaldığı iddiası ile araç mahrumiyet bedeli tazminatı talebi ile huzurdaki davayı ikame ettiğini, araç mahrumiyet bedelinin hasar gören araç sahibinin aracını kullanamaması nedeniyle aracından mahrum kaldığı makul süre boyunca uğradığı maddi zarar olduğunu, bu bedelin talep edilebilmesi için aracın hasar sebebiyle belli bir süre kullanılamaması (araçtan mahrum kalınması) şartının arandığını, böyle bir mahrumiyetin varlığının ispat külfetinin de MK m.6 hükmü gereğince davacıda olduğunu, ancak dosyaya sunulan evraklar arasında davacının araçtan mahrum kaldığına veyahut ne kadar süre mahrum kaldığına ilişkin herhangi bir bilgi bulunmadığını, davacı tarafından aracından mahrum kaldığı ispatlanamazsa böyle bir bedelin de talep edilemeyeceğini, işbu sebeple davacının aracından kaç gün süreyle mahrum kaldığını belirtmek ve kanıtlamak zorunda olduğunu, aksi taktirde mahrumiyetin ispatı yapılmadıkça müvekkili şirket aleyhine herhangi bir tazminat bedelinin tesis edilemeyeceğini, araçtan mahrum kalındığı ispatlanmadan herhangi bir koşulda mahrumiyetin varlığı kabul anlamına gelmemek üzere araç mahrumiyet bedeli hesabının da ayrıca dikkat edilmesi gerekilen bir husus olduğunu, bu hesaplamada 'aracın markası, modeli, yaşı, hasar durumu, kusur oranı, onarım süresi, emsal kiralama bedelleri, makul sürenin belirlenmesi, kullanılmayan süreye ilişkin olarak aracın bakım giderleri, amortisman vb. tasarruf edilen miktarlar gibi incelemeler yapıldığını, davalının aracının 2012 Model, 250.000 Km’de ve 500.000 TL rayiç bedelinde bir kamyonet olduğunu, davacının dava dilekçesinde talep ettiği bedel olan 43.324,94 TL’yi sayılan hangi unsurları göz önünde bulundurarak, hesaplamasını neye göre yaparak veyahut kullanılmayan süredeki tasarrufu, aracın zorunlu bakım giderleri, amortisman vb. tasarruf edilen miktarlar gibi hangi indirimleri yaparak tazminat bedelini talep ettiğini belirtmediğini, her ne kadar davacı aracının onarımda kaldığı herhangi bir gün sayısı belirtmese de araç mahrumiyet bedeli hesaplanırken aracın onarılması için makul sürenin göz önünde bulundurulması gerektiğini, aracın onarımda kaldığı süreden ziyade kaç gün içerinde onarılabileceği yani makul süre üzerinden hesap yapılması gerektiğini, izah edilen sebeplerle haksız ve mesnetsiz davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacıdan tahsiline karar verilmesini karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER; Kaza tespit tutanağı, trafik tescil kayıtları, ticaret sicil kayıtları, vergi kayıtları, ... Sigorta A.Ş. zorunlu mali mesuliyet sigorta poliçesi ile hasar dosyası, ... Merkezi kayıtları, araç hasarı ve onarıma ilişkin kayıtlar, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı,
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Dava; 23/04/2024 tarihinde meydana gelen trafik kazası nedeniyle araç mahrumiyetinden kaynaklı maddi tazminat istemine ilişkindir.Mahkememizce taraflarca dayanılan deliller toplandıktan sonra, dosyanın bilirkişiye tevdi ile, meydana gelen kaza nedeniyle kusur durumları ile davacının varsa talep edebileceği zararının tespiti yönünden rapor düzenlenmesine karar verilmiş, bu kapsamda bilirkişilerin 01/04/2025 tarihli raporu dosyaya ibraz ettiği görülmüştür. Davacı vekili 26/06/2025 tarihli dilekçe ile özetle; bilirkişi raporu doğrultusunda, dava değerini araç mahrumiyet bedeli için 5.042,00 TL arttırdığı görülmüştür. Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; 23/04/2024 tarihinde, ... ili, ... ilçesi, ... mahallesi, ... caddesi üzerinde,... plakalı araç sürücüsü ... sevk ve idaresindeki aracı ile ... cadde istikametinden iki yönlü ... caddesini takiben ... caddesi istikametine seyri esnasında kaza yeri olarak belirtilen yere geldiği esnada yolun
sol tarafında bulunan park cebine doğru sola dönüş manevrası yaparken aracının sol arka kısımlarına, aynı yön ve istikamette arka tarafında seyreden A aracı sürücü ... sevk ve idaresindeki ... plakalı aracın sağ ön kısımları ile çarpması sonucu meydana gelen kazada, mahkememizce benimsenen gerekçeli ve denetime elverişli bilirkişi raporuna göre, ... plakalı aracın sürücüsü ... mahal hız ile dikkatli ve tedbirli bir şekilde hızına bağlı olarak takip mesafesini korumadan seyrettiğinden ötürü kazada asli yönden tamamen kusurlu olduğu, ... plakalı araç sürücüsü ... ise, kazanın kaçınılmaz olarak gerçekleşmesi göz önüne alındığında, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa aykırı bir fiili görülmediğinden ötürü kazanın oluşumunda kusurunun olmadığı, meydana gelen kaza nedeniyle davacıya ait ... plaka sayılı aracın hasarı nedeniyle araç onarımının 10 günde tamamlanacağı, 10 günlük mahrumiyet zararının yıpranma payı ve bakım masrafları da düşüldüğünde 5.042,00-TL olduğu tespit edildiği, araç mahrumiyetine ilişkin zarardan kusur durumu dikkate alındığında davalı araç malikinin sorumlu olduğu, temerrütün kaza tarihinden itibaren oluşacağı anlaşılmakla; Mahkememizce davanın kabulü ile, 5.042,00-TL araç mahrumiyetine ilişkin maddi tazminatın 23/04/2024 kaza tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM ; Gerekçesi ve ayrıntısı yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KABULÜ ile, 5.042,00-TL araç mahrumiyetine ilişkin maddi tazminatın 23/04/2024 kaza tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Harçlar yasası gereğince alınması gereken 615,40-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 427,60-TL harcın mahsubu ile bakiye 187,80-TL harcın davalıdan alınarak hazineye İRAT KAYDINA,
3-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca belirlenen 5.042,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
4-Davacı tarafından yapılan 916,00-TL harç, 6.400,00-TL bilirkişi ücreti ve 264,50-TL tebligat ve posta giderinden oluşan toplam 7.580,50-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
5-6325 Sayılı Kanun 18/A-13 maddesi uyarınca 3.600,00-TL zorunlu arabuluculuk hizmeti giderinin davalıdan alınarak HAZİNEYE İRAT KAYDINA,
6-Kesinleşme süreci tamamlanana kadar masraf avanslarının kullanılabileceği nazara alınarak kararın kesinleşmesinden sonra yazı işlerince yapılacak hesaba göre artan avansların yatıran tarafa İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, miktar itibariyle kesin olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 10/07/2025
CEVAP; Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; 23.04.2024 tarihinde ... plakalı müvekkili şirkete ait araç ile davacıya ait ... plakalı araç arasında maddi hasarlı trafik kazası gerçekleştiğini, gerçekleşen kaza neticesinde davacının aracından yoksun kaldığı iddiası ile araç mahrumiyet bedeli tazminatı talebi ile huzurdaki davayı ikame ettiğini, araç mahrumiyet bedelinin hasar gören araç sahibinin aracını kullanamaması nedeniyle aracından mahrum kaldığı makul süre boyunca uğradığı maddi zarar olduğunu, bu bedelin talep edilebilmesi için aracın hasar sebebiyle belli bir süre kullanılamaması (araçtan mahrum kalınması) şartının arandığını, böyle bir mahrumiyetin varlığının ispat külfetinin de MK m.6 hükmü gereğince davacıda olduğunu, ancak dosyaya sunulan evraklar arasında davacının araçtan mahrum kaldığına veyahut ne kadar süre mahrum kaldığına ilişkin herhangi bir bilgi bulunmadığını, davacı tarafından aracından mahrum kaldığı ispatlanamazsa böyle bir bedelin de talep edilemeyeceğini, işbu sebeple davacının aracından kaç gün süreyle mahrum kaldığını belirtmek ve kanıtlamak zorunda olduğunu, aksi taktirde mahrumiyetin ispatı yapılmadıkça müvekkili şirket aleyhine herhangi bir tazminat bedelinin tesis edilemeyeceğini, araçtan mahrum kalındığı ispatlanmadan herhangi bir koşulda mahrumiyetin varlığı kabul anlamına gelmemek üzere araç mahrumiyet bedeli hesabının da ayrıca dikkat edilmesi gerekilen bir husus olduğunu, bu hesaplamada 'aracın markası, modeli, yaşı, hasar durumu, kusur oranı, onarım süresi, emsal kiralama bedelleri, makul sürenin belirlenmesi, kullanılmayan süreye ilişkin olarak aracın bakım giderleri, amortisman vb. tasarruf edilen miktarlar gibi incelemeler yapıldığını, davalının aracının 2012 Model, 250.000 Km’de ve 500.000 TL rayiç bedelinde bir kamyonet olduğunu, davacının dava dilekçesinde talep ettiği bedel olan 43.324,94 TL’yi sayılan hangi unsurları göz önünde bulundurarak, hesaplamasını neye göre yaparak veyahut kullanılmayan süredeki tasarrufu, aracın zorunlu bakım giderleri, amortisman vb. tasarruf edilen miktarlar gibi hangi indirimleri yaparak tazminat bedelini talep ettiğini belirtmediğini, her ne kadar davacı aracının onarımda kaldığı herhangi bir gün sayısı belirtmese de araç mahrumiyet bedeli hesaplanırken aracın onarılması için makul sürenin göz önünde bulundurulması gerektiğini, aracın onarımda kaldığı süreden ziyade kaç gün içerinde onarılabileceği yani makul süre üzerinden hesap yapılması gerektiğini, izah edilen sebeplerle haksız ve mesnetsiz davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacıdan tahsiline karar verilmesini karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER; Kaza tespit tutanağı, trafik tescil kayıtları, ticaret sicil kayıtları, vergi kayıtları, ... Sigorta A.Ş. zorunlu mali mesuliyet sigorta poliçesi ile hasar dosyası, ... Merkezi kayıtları, araç hasarı ve onarıma ilişkin kayıtlar, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı,
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Dava; 23/04/2024 tarihinde meydana gelen trafik kazası nedeniyle araç mahrumiyetinden kaynaklı maddi tazminat istemine ilişkindir.Mahkememizce taraflarca dayanılan deliller toplandıktan sonra, dosyanın bilirkişiye tevdi ile, meydana gelen kaza nedeniyle kusur durumları ile davacının varsa talep edebileceği zararının tespiti yönünden rapor düzenlenmesine karar verilmiş, bu kapsamda bilirkişilerin 01/04/2025 tarihli raporu dosyaya ibraz ettiği görülmüştür. Davacı vekili 26/06/2025 tarihli dilekçe ile özetle; bilirkişi raporu doğrultusunda, dava değerini araç mahrumiyet bedeli için 5.042,00 TL arttırdığı görülmüştür. Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; 23/04/2024 tarihinde, ... ili, ... ilçesi, ... mahallesi, ... caddesi üzerinde,... plakalı araç sürücüsü ... sevk ve idaresindeki aracı ile ... cadde istikametinden iki yönlü ... caddesini takiben ... caddesi istikametine seyri esnasında kaza yeri olarak belirtilen yere geldiği esnada yolun
sol tarafında bulunan park cebine doğru sola dönüş manevrası yaparken aracının sol arka kısımlarına, aynı yön ve istikamette arka tarafında seyreden A aracı sürücü ... sevk ve idaresindeki ... plakalı aracın sağ ön kısımları ile çarpması sonucu meydana gelen kazada, mahkememizce benimsenen gerekçeli ve denetime elverişli bilirkişi raporuna göre, ... plakalı aracın sürücüsü ... mahal hız ile dikkatli ve tedbirli bir şekilde hızına bağlı olarak takip mesafesini korumadan seyrettiğinden ötürü kazada asli yönden tamamen kusurlu olduğu, ... plakalı araç sürücüsü ... ise, kazanın kaçınılmaz olarak gerçekleşmesi göz önüne alındığında, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa aykırı bir fiili görülmediğinden ötürü kazanın oluşumunda kusurunun olmadığı, meydana gelen kaza nedeniyle davacıya ait ... plaka sayılı aracın hasarı nedeniyle araç onarımının 10 günde tamamlanacağı, 10 günlük mahrumiyet zararının yıpranma payı ve bakım masrafları da düşüldüğünde 5.042,00-TL olduğu tespit edildiği, araç mahrumiyetine ilişkin zarardan kusur durumu dikkate alındığında davalı araç malikinin sorumlu olduğu, temerrütün kaza tarihinden itibaren oluşacağı anlaşılmakla; Mahkememizce davanın kabulü ile, 5.042,00-TL araç mahrumiyetine ilişkin maddi tazminatın 23/04/2024 kaza tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM ; Gerekçesi ve ayrıntısı yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KABULÜ ile, 5.042,00-TL araç mahrumiyetine ilişkin maddi tazminatın 23/04/2024 kaza tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Harçlar yasası gereğince alınması gereken 615,40-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 427,60-TL harcın mahsubu ile bakiye 187,80-TL harcın davalıdan alınarak hazineye İRAT KAYDINA,
3-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca belirlenen 5.042,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
4-Davacı tarafından yapılan 916,00-TL harç, 6.400,00-TL bilirkişi ücreti ve 264,50-TL tebligat ve posta giderinden oluşan toplam 7.580,50-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
5-6325 Sayılı Kanun 18/A-13 maddesi uyarınca 3.600,00-TL zorunlu arabuluculuk hizmeti giderinin davalıdan alınarak HAZİNEYE İRAT KAYDINA,
6-Kesinleşme süreci tamamlanana kadar masraf avanslarının kullanılabileceği nazara alınarak kararın kesinleşmesinden sonra yazı işlerince yapılacak hesaba göre artan avansların yatıran tarafa İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, miktar itibariyle kesin olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 10/07/2025
